De zelfgebouwde railbezetmelder maakt gebruik van een eigenschap van Marklin modellen. De stroom voor de locomotieven wordt door middel van een sleper op de middencontacten afgenomen en via de wielen op de spoorstaven teruggevoerd. Beide spoorstaven liggen aan massa en hebben dus hetzelfde potentiaal. Daarom is een isolering van de wielen niet nodig, zowel het linker als het rechter wiel verbinden elektrisch beide spoorstaven. Ook in de C-rail zelf zijn beide spoorstaven elektrisch met elkaar doorverbonden.

Hoe te bouwen?

Je hoeft maar 2 ingrepen met een zijkniptang te plegen om een railbezetmelder van een C-rail maken. Aan beide zijden van het C-rail wordt aan de onderzijde de doorverbinding van de massa-spoorstaven (pin 0) doorgeknipt. Het opstaande ijzertje buig je een beetje weg om sluiting te voorkomen.

Voor een bepaalde lengte bestaande uit meerdere C-rail stukken, moet je voor al deze C-rail stukken deze actie uitvoeren. Ook moet je bij de eerste en laatste C-rail van deze bezetmelder de geisoleerde spoorstaaf isoleren van de rest van het spoor. Hiervoor levert Marklin rode driehoekjes. Deze moeten in de spoorstaaf aansluiting gestoken worden.

Op dit schema ziet u de oude aansluiting zoals deze in gebruik was bij Marklin Digital. Hierbij werdt gebruik gemaakt van de Marklin 6002/6021. Deze voorzag de baan van rijspanning en werd dus ook gebruikt voor het lampje van de bezetmelding te laten branden.

Voor de nieuwe aansluiting die gebruikt wordt bij Marklin Systems geldt dat de rijspanning geleverd door het mobile station of central station alleen maar voor de rijspanning gebruikt wordt. Via een andere trafo, hier bijvoorbeeld de Marklin 6002 wordt het lampje of led aangestuurd. Wel moet de massa-spoor aan zowel de 0-leiding van de Marklin 60052 trafo (via mobile station of central station) en ook aan de 0-leiding van de Marklin 6002 trafo aangesloten worden.

Marklin heeft voor de wissels een wisselbesturingsmodule (74490) beschikbaar. Deze module is voorzien van een eindstop die het doorbranden van de dubbele spoel voorkomt. Deze wisselbesturing kan analoog via een schakelbordje (7271, voorzien van leds en 7272, zonder leds) bestuurd worden. Het is echter goedkoper en leuker om zelf een schakelbordje te maken. In het elektronicablad Elektuur heeft een voorbeeld van een schakelbord module gestaan.

De wisselschakeling heeft 2 (een groene en een rode) drukknoppen (maak kontakt) en 2 leds in de kleuren groen en rood. Wordt op de groene knop gedrukt, dan schakelt het wissel naar rechtdoor, gaat het rode led uit en het groene led aan. Wordt op de rode knop gedrukt, dan schakelt het wissel naar afbuigen, gaat het groene led uit en gaat het rode led aan. De leds lichten ook op wanneer de bijbehorende drukknop ingedrukt wordt.

De 3-weg wisselschakeling bestaat uit 2 Marklin wisselmodules (74490) die door een diode schakeling gekoppeld worden. Hierdoor is het mogelijk om het wissel met behulp van 3 drukkknoppen op linksaf, rechtdoor, of rechtsaf te schakelen.

De Marklin remmodule (72441) remt de trein netjes voor een onveilig sein af. De prijs van deze module is behoorlijk. Zelfbouw is relatief eenvoudig en zeker een stuk goedkoper. Omdat ik geen elektrotechnicus ben, heb ik op internet gezocht of iemand anders zo'n module al gebouwd heeft. Al snel ben ik op de Avontuur in Miniatuur site van Huib Maaskant terecht gekomen. Hij heeft daar zo'n module zeer goed beschreven

Remmodule voor lichtsein met 2 seinbeelden (rood en groen)

In tegenstelling tot Huib maak ik gebruik van lichtseinen, vandaar dat ik de remmodule op een paar plaatsen moest aanpassen. Omdat Huib in zijn Acrobat PDF document wel een schema echter geen lay-out hiervan heeft staan, heb ik ook het PDF document aangepast. U kunt dit PDF bestand bekijken door op de volgende hyperlink te klikken: Remmodule PDF document

Verdeel de baan in 3 geisoleerde secties, een overgangssectie, een afremsectie, en de noodstopsectie. Locomotieven met een hoogvermogen-aandrijving remmen af zodra ze een negatieve gelijkspanning gevoed krijgen en dat is precies wat in de afremsectie gebeurd. De functies blijven daarbij aan, dat wil zeggen de verlichting, geluiden en rookgenerator blijft aan. Schakelen van de functies, inclusief de rookgenerator en de geluidselectronica is echter niet mogelijk. De overgangssectie voorkomt kortsluiting tussen de afremsectie en de rest van de baan. De laatste sectie (noodstopsectie) is een noodstop voor locomotieven die niet hard genoeg afremmen. Deze sectie is namelijk bij een onveilig sein stroomloos. Zodra het sein op veilig gaat, trekken de locomotieven rustig weer op.

Opmerking: bij gebruik Marklin Digital
Voeding/Licht op "L" van trafo 6002
Rijspanning op "B" van rails
Massa op "0" van trafo 6002
Massa van rails ook naar trafo 6002

Opmerking: bij gebruik Marklin Systems
Voeding/Licht op "L" van trafo 6002 (mag NIET aangesloten worden op trafo 60052)
Rijspanning op "B" van rails
Massa op "0" van trafo 6002 (mag ook aan "0" van trafo 60052)

Bovenstaande layout kan alleen een lichtsein dat slechts 2 seinbeelden, namelijk rood en groen, weergeeft aansturen.

Ik maak gebruik van de Marklin lichtseinen:

• 76391 (bloksein met 2 lichtbeelden: rood en groen)
• 76394 (uitrijsein met 4 seinbeelden: rood, rood/wit, groen/geel, en groen)
• 76397 (inrijsein met 3 seinbeelden: rood, groen/geel, en groen)

Daarom heb ik een aanpassing gemaakt op bovenstaande layouts zodat ook de seinbeelden rood/wit en groen/geel geschakeld kunnen worden. De remmodule schakelt hierbij in de stand gelijk aan het groene seinbeeld.

In beide schaduwstations schakel ik met behulp van de wisselschakeling de remmodule. Afhankelijk van de stand van de uitgaande wissel zal de trein netjes stoppen of doorrijden.

Wissel S1-W2 schakelt remmodule S1-R1 of S1-R2
Wissel S1-W3 schakelt remmodule S1-R3 of S1-R1/S1-R2
Wissel S2-W3 schakelt remmodule S2-R1 of S2-R2
Wissel S2-W4 schakelt remmodule S2-R3 of S2-R1/S1-R2

• Staat wissel SW1-W2 op rechtdoor, dan laat remmodule S1-R1 de trein stoppen.
• Staat wissel SW1-W2 op afbuigen, dan laat remmodule S1-R2 de trein stopppen.
• Staat wissel SW1-W3 op rechtdoor, dan laat remmodule S1-R1 en S1-R2 de trein stopppen.
• Staat wissel SW1-W3 op afbuigen, dan laat remmodule S1-R3 de trein stopppen.
• Staat wissel SW2-W3 op rechtdoor, dan laat remmodule S2-R2 de trein stopppen.
• Staat wissel SW2-W3 op afbuigen, dan laat remmodule S2-R1 de trein stopppen.
• Staat wissel SW2-W4 op rechtdoor, dan laat remmodule S2-R3 de trein stopppen.
• Staat wissel SW2-W4 op afbuigen, dan laat remmodule S2-R1 en S2-R2 de trein stopppen.

De aansluiting van de wisselmodule / rembesturing ziet er alsvolgt uit:

De bovenzijde van het schakelpaneel is voorzien van de volgende kleuren schakelaars:

• Rood, gebruikt voor bedienen wissels en seinen
• Groen, gebruikt voor bedienen wissels en seinen
• Geel, gebruikt voor bedienen seinen
• Wit, gebruikt voor bedienen seinen

En van de volgende kleuren leds:

• Rood, gebruikt voor bedienen wissels en seinen
• Groen, gebruikt voor bedienen wissels en seinen
• Geel, gebruikt voor signalering bezetmelders

De voorzijde van het schakelpaneel is voorzien van de volgende kleuren schakelaars:

• Rood, gebruikt voor bedienen wissels en seinen
• Groen, gebruikt voor bedienen wissels en seinen
• Geel, gebruikt voor bedienen seinen
• Wit, gebruikt voor bedienen seinen

En van de volgende kleuren leds:

• Rood, gebruikt voor bedienen wissels en seinen
• Groen, gebruikt voor bedienen wissels en seinen
• Geel, gebruikt voor signalering bezetmelders